Ересек туысының субстанцияларды пайдалануынан зардап шеккен отбасы мүшелерінің психологиялық, әлеуметтік және физикалық әл-ауқатын жақсарту жөніндегі психоәлеуметтік іс-шаралар: Дәлелдемелерді жүйелі түрде іздеу және қарау
Алкоголь мен есiрткiнi қолдану халықтың денсаулығына елеулi алаңдаушылық тудырады және отбасыларда басым. 100 млн-нан астам адам жақын туысының субстанцияларды пайдаланудан зардап шегеді деп ойланады, бұл ретте көптеген адамдар денсаулық пен әлеуметтік салдарларды теріс бастан кешіреді. Тұлғааралық қақтығыс, қаржылық мәселелер, күтім ауыртпалығы, отбасылық қақтығыс сияқты қосымша байланысты стресстер субстанцияларды пайдаланудың көп өлшемді әсерін жиі арттырады. Оның үстiне, құқық бұзушыда да, жәбiрленушiде де уытқұмарлық пен жақын серіктес зорлық-зомбылық пен зорлық-зомбылықтың арасындағы байланыс, сондай-ақ уытқұмарлықтың ауырлығы мен зорлық-зомбылықтың ауырлығы арасындағы байланыс туралы деректер бар. Балалар, әсіресе, егер субстанцияны пайдаланушы олардың ата-анасы болып табылса, зорлық-зомбылық пен қадағалаусыз қалуды қоса алғанда, зиянның кең ауқымы бар бірлестіктің айғақтары бар отбасы мүшесінің субстанцияны пайдалану салдарларына ерекше сезімтал.
Мақсаты халықаралық әдебиетті дәлелдемелерді іздеу және бағалау үшін қатаң жүйелі тәсілдерді қолдана отырып, ересек туысының субстанцияларды пайдалануынан зардап шеккен отбасы мүшелерінің әл-ауқатын арттыру жөніндегі тиімді іс-шараларға зерттеу болды. Мақсаты қандай емдеу әдістерін қолданғанын және олардың психологиялық, әлеуметтік, физикалық әл-ауқатына әсері туралы не белгілі болғанын анықтау болды.
Жүйелі іздеу және шолу стратегиясынан кейін дәлелдер интервенция түрі бойынша баяндау синтезделді. Қосу критерийлеріне сай келетін 65 мақала анықталды (58 түрлі сынақтан). Әрбір дерекқор үшін негізгі сөздерге, тезавр айдарларына, Boolean және жақындық операторларына негізделген іздеу стратегиясы әзірленіп, іске асырылды.
Тек қана немесе зардап шеккен отбасы мүшелерiне бiрлесiп жеткiзiлетiн интервенциялық зерттеулердiң көпшiлiгi субстанцияларды пайдалануды азайтуға бағытталған. Отбасылар, әдетте, мақсатты пайдаланушының өзгеруіне әсер ету әдісі ретінде терапияға қосылады. Бұл емдеу әдістері отбасының талаптарын және уытқұмарлықтың көп өлшемді әсерін, оның ішінде отбасының психологиялық және әлеуметтік әл-ауқатына ұзақ уақыт әсер етуін қанағаттандыра алмайды. Ересек туыстың субстанцияны пайдалануы отбасына айтарлықтай әсер етеді. Субстанцияларды пайдалануды емдеу отбасының сауығуының маңызды алғашқы қадамы болып табылатыны көрініп тұр.
Нәтижесiнде отбасы мүшелерiнiң әлеуметтiк әл-ауқатын жақсарту мақсатында есiрткiнi пайдаланушымен және зардап шеккен отбасы мүшелерiмен бiрлесе отырып жеткiзiлетiн мiнез-құлықтық емдеу әдістері (интимдік серіктес зорлық-зомбылықты азайту, қарым-қатынасқа қанағаттанушылық пен тұрақтылықты және отбасының жұмыс iстеуiн арттыру) көрсетілді. Іргелес жеке мақсатты терапия интервенциясы компоненті зардап шеккен отбасының ересек мүшелеріне психологиялық пайда әкелуі мүмкін. Нашақорлықпен айналысатын көптеген отбасылар тап болатын көп өлшемдi мiндеттердi шешуге бағытталған терапияны әзiрлейтiн және бағалайтын зерттеулердiң қажеттiлiгi туындайды. Көп компоненттi психоәлеуметтiк араласудың тиiмдiлiгiн бағалау үшiн қосымша зерттеу қажет, оның мақсаты субстанцияны пайдаланушыға да, зардап шеккен отбасы мүшелерiне де олардың қажеттiлiктерiне тең назар аудара отырып, көмек көрсету болып табылады.